Διαιτητική Αντιμετώπιση-Θεραπεία μετά το έμφραγμα

 

Το έμφραγμα έχει ποικίλη αιτιοπαθογένεια, ενώ κάθε ξεχωριστός παράγοντας κινδύνου αθροίζεται με άλλους, όταν υπάρχουν, και έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος σε σημαντικό βαθμό, για να συμβεί έμφραγμα του μυοκαρδίου. Μετά το έμφραγμα είναι πολύ σημαντικό και συστήνεται στον ασθενή να γίνει αφαίρεση των παραγόντων κινδύνου, αφού κανείς δεν μπορεί να στηριχθεί και να επαναπαυθεί μόνο στα φάρμακα, αν δεν αλλάξει τρόπο ζωής και δεν εξαλείψει τους παράγοντες που οδήγησαν στο έμφραγμα.

Οι συχνότεροι παράγοντες κινδύνου είναι:

·         ο αρρύθμιστος διαβήτης,

·         το κάπνισμα,

·         η παχυσαρκία, ο μεγάλος όγκος θερμίδων και η πολυφαγία

·         η δυσλιπιδαιμία

·         η κακή διατροφή, ιδιαίτερα τα λιπαρά και κυρίως τα κακής ποιότητας λιπαρά από κρέατα, αλλαντικά, τυριά, τυποποιημένα τρόφιμα, που ανεβάζουν την χοληστερίνη,

·         η υψηλή αρτηριακή πίεση και η υπερκατανάλωση αλατιού, αλλά και αλκοόλης

·         η καθιστική ζωή και η απουσία σωματικής δραστηριότητας.

Ο ασθενής μετά το έμφραγμα πρέπει σταδιακά :

1)     να αρχίσει να ασκείται,

2)    να τρέφεται υγιεινά (π.χ. με πολλές σαλάτες, όσπρια, φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρια ,

3)    να περιορίσει το άγχος και τον έντονο τρόπο ζωής και να προσπαθήσει να ακολουθήσει ένα ήρεμο τρόπο ζωής απαλλαγμένο από άγχος και στρες

4)    να ρυθμίσει ζάχαρο και πίεση,

5)    να προσπαθήσει με υγιεινό και επιστημονικό τρόπο να χάσει το υπερβάλον βάρος, ώστε να αποκτήσει ιδανικό Δείκτη Μάζας Σώματος και περίμετρο μέσης (που αποτελεί στοιχείο επικινδυνότητας-δείτε το σχετικό πίνακα παρακάτω)

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Δείκτης Μάζας Σώματος και κίνδυνος νοσηρότητας

 

 

         Βάρος (σε κιλά)

ΔΜΣ=---------------------

                    (Ύψος σε μέτρα)²

 

 

 

 

Κάποιοι από τους παράγοντες οι οποίοι είναι δυνατόν να τεθούν υπό έλεγχο, είναι οι εξής:

1. Το κληρονομικό ιστορικό (στεφανιαίας νόσου) . Δυστυχώς είναι ένας προδιαθεσικός παράγοντας στον οποίο ακόμα δε μπορούμε να παρέμβουμε, αν και είναι εκείνος ο παράγοντας που πρέπει να μας κινητοποιήσει για να ακολουθήσουμε όλα τα παρακάτω.
2. Ο διαβήτης : η ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη, και ειδικά αρρύθμιστου διαβήτη, με γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαρίνη, πάνω από το 6.2 σημαίνει μεγάλη επιβάρυνση του ασθενούς και της καρδιάς του.
3. Η υπέρταση :ένας πολύ σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας και επιβαρυντικός για τη λειτουργία της καρδιάς.
4. Η δυσλιπιδιαμία ή υπερχοληστερολαιμία: τα υψηλά επίπεδα ολικής και «κακής» χοληστερίνης LDL ή/και τα χαμηλά επίπεδα της «καλής» χοληστερίνης HDL επιταχύνουν τη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης και ευνοούν την εμφάνιση εμφράγματος.
5. το κάπνισμα, αφού σύμφωνα με εκτίμηση της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, τα νοσοκομεία στη χώρα μας θα νοσήλευαν ίσως και χιλιάδες λιγότερους ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου το χρόνο, αν ήταν εφικτό να περιοριστεί το κάπνισμα.

Προδιαθεσικός παράγοντας Νο1: ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της υψηλή αρτηριακής πίεσης πρέπει ακολοθουθούν τα ακόλουθα μέτρα:

1)     Να υπάρξει απώλεια βάρους, εάν ο εμφραγματίας ασθενής είναι υπέρβαρος

2)    Να υπάρξει αύξηση της καθημερινής και ήπιας στην αρχή σωματικής δραστηριότητας.

3)    Να ακολουθηθεί από την έξοδο από το νοσοκομείο και μετά (και όχι μόνο για τις πρώτες εβδομάδες) μια πιο υγιεινή διατροφή

4)    Να υπάρξει σαφής και συστηματικός περιορισμός, όσο αφορά την πρόσληψη αλατιού (του χλωριούχου νατρίου), μέσα από το καθημεινό διαιτολόγιο.

5)    Να υπάρξει αυστηρός περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ, μέχρι να υπάρξουν νέες συστάσεις από το γιατρό και οι οποίες να αφορούν την καρδιοπροστετυτική δράση της ήπιας και με μέτρο κατανάλωσης της αλκοόλης.

 

Τι πρέπει να γνωρίζετε για το αλάτι:

Το επιτραπέζιο αλάτι, που συνήθως είναι γνωστό και ως χλωριούχο νάτριο (αφού το αλάτι αποτελείται κατά 40% από νάτριο), ενώ είναι απαραίτητο για καλή υγεία, όταν λαμβάνεται σε μαγλύτερες ποσότητες και υπάρχει λοιπόν περίσσεια του στον οργανισμό, αυτό αποβάλλεται φυσιολογικά από τα νεφρά. Για να λειτουργεί καλά όμως αυτή η διαδικασία  είναι σημαντικό να ελέγχουμε τη συνολική ποσότητα που λαμβάνουμε (άμεσα ή έμμεσα) από το φαγητό μας, αλλά και τα ενδιάμεσα γευματίδια-σνακ που μπορούμε να έχουμε και γενικά να υπάρχει  μια καλή ισορροπία στον οργανισμό νατρίου και υγρών.

Πολύ συχνά (στη χώρα μας τα επίπεδα της υπέρτασης είναι ιδιαίτερα υψηλά και ανησυχιτικά) η αρτηριακή πίεση ξεπερνάει τις φυσιολογικές τιμές και τότε μιλούμε για την υπέρταση, όπου επιβάλλεται ο περιορισμός του προσλαμβανόμενου αλατιού.

 

Αποφύγετε την κατανάλωση των παρακάτω τροφίμων (που είναι πηγές νατρίου):

Τα τρόφιμα που περιορίζουμε στους ασθενείς με υπέρταση, μετά από έμφραγμα είναι:

·         Το αλάτι, από μόνο του ως ενισχυτικό γεύσης στο μαγείρεμα ή στο τραπέζι,

·         Τα αλατισμένα τυριά,

·         Οι αλατισμένοι ξηροί καρποί,

·         Το βούτυρο και μαργαρίνη με αλάτι,

·         Τα ειδικά επεξεργασμένα τρόφιμα: καπνιστά, παστά και κονσερβοποιημένα τρόφιμα (κρέατα, ψάρια, αλλαντικά, τουρσιά και κονσερβοποιημένα λαχανικά),

·         Ο συμπυκνωμένος χυμός τομάτας,

·         Οι ελιές,

·         Οι κύβοι λαχανικών και ζωμού κρέατος,

·         Η μαγειρική σόδα και μπεϊκιν πάουντερ,

·         Τα φαγητά τύπου fast food,

·         Οι έτοιμες πίτσες, πίτες και κρέπες και γενικά τα προμαγειρεμένα γεύματα κατάψυξης

·         Τα αλμυρά σνακ (όπως πατατάκια, γαριδάκια, ποπκόρν).  

 

 

Για να γίνει πραγματικότητα η μείωση στο αλάτι, ο ασθενής πρέπει να :

• Βγάλει την αλατιέρα από το τραπέζι και να συνηθίσει τα γεύματα χωρίς της παρουσία του αλατιού.
• Μαγειρεύει με διαφορετικό τρόπο και να αποφεύγει να βράζει τα ζυμαρικά, το ρύζι, τα λαχανικά και τα όσπρια χωρίς προσθήκη αλατιού στο νερό.
• Να αντικαθιστά στα φαγητά κατσαρόλας χυμό λεμονιού ή κάποιου άλλου φυσικού μυρωδικού.
• Να χρησιμοποιεί φρέσκα υλικά και να ξεπλένει τα κονσερβοποιημένα λαχανικά.
• Να προτιμάει τα κατεψυγμένα λαχανικά χωρίς αλάτι, αντί των κονσερβοποιημένων.
• Να επιλέγει προσεχτικά τα τρόφιμα και να προτιμάει όσα έχουν την επισήμανση «χωρίς αλάτι» ή «φτωχά σε αλάτι».
• Να καταναλώνει ψωμί, φρυγανιές και αρτοσκευάσματα χωρίς αλάτι, δεδομένου ότι αποτελούν βασικές διατροφικές επιλογές που είναι πλούσιες σε αλάτι.
• Να ελέγχει τις ετικέτες των συσκευασμένων τροφίμων πριν την κατανάλωση.

 

Επισήμανση: Σε αντίθεση με ότι πιστεύουν οι περισσότεροι, καλό είναι να αποφεύγουμε τη χρήση υποκατάστατων αλατιού (π.χ. τα αλάτια με το πράσινο καπάκι), τα οποία περιέχουν ποσότητα νατρίου, αλλά είναι και πλούσια σε κάλιο, αυξημένη πρόσληψη του οποίου ίσως αντενδείκνυται για κάποιους ασθενείς με καρδιακές και νεφρικές παθήσεις.

 

Για να νοστιμίσουμε το φαγητό χρησιμοποιούμε:

·         Χυμό λεμονιού

·         ξύδι & μηλόξυδο

·         φύλλα δάφνης

·         σκόρδο

·         ξερή μουστάρδα

·         κρεμμύδι

·         πάπρικα

·         ντομάτα

(όχι όμως σάλτσες και σκευάσματα σε μπουκάλι όπως σόγια σως, που περιέχουν υψηλά επίπεδα αλατιού).

 

Δοκιμάζουμε και προτιμούμε τα παρακάτω μυρωδικά και καρυκεύματα στα τρόφιμα για να δώσουν γεύση και να αντικαταστήσουν το αλάτι:

Καγιέν ή γλυκιά πάπρικα, σέλινο, μοσχοκάρυδο, δυόσμο, βασιλικό, θυμάρι, ρίγανη, άνηθος, μαϊντανός, δενδρολίβανο, κανέλλα, μπαχάρι, δάφνη, γαρύφαλλο, κύμινο και κάρυ, κόλιανδρο.

 

Γενικές οδηγίες για τη ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης:

• Αυξήστε την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών. Προσπαθήστε να καταναλώνετε ημερησίως τουλάχιστον 3 μερίδες φρούτων και 4 λαχανικών.
• Αυξήστε την κατανάλωση φυτικών ινών αυξάνοντας τα ολικής αλέσεως ψωμί και δημητριακά, καθώς και την κατανάλωση οσπρίων.
• Καταναλώστε καθημερινά 2 – 3 μερίδες άπαχων γαλακτοκομικών.
• Περιορίστε την κατανάλωση κρέατος και ιδιαίτερα κόκκινου. Μην καταναλώνετε παραπάνω από 150-180 γρ. κρέατος την ημέρα.
• Περιορίστε το λίπος της διατροφής σας. Προτιμήστε ελαιόλαδο ή ανάλατη μαλακή μαργαρίνη, αλλά πάντα σε περιορισμένες ποσότητες.

 

Προδιαθεσικός παράγοντας Νο2: ΔΥΣΛΙΠΙΔΙΑΜΙΑ

 

Σύμφωνα με στοιχεία, 1 στους 2 Έλληνες κινδυνεύει να εμφανίσει στεφανιαία νόσο και να πάθει έμφραγμα, επειδή πάσχει από δυσλιπιδαιμία. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης (αναφέρεται και ως υπερχοληστερολαιμία) αντιμετωπίζονται με υγιεινή διατροφή, αλλαγές στον τρόπο ζωής, αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, παράλληλα με την απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή. Η σωστή διατροφική παρέμβαση και η διαιτητική θεραπευτική αγωγή επιδιώκει στο:

·         Να μειωθούν τα επίπεδα της ολικής και της LDL-χοληστερόλης, στο αίμα (αλλά και των τριγλυκεριδίων σε άτομα με υψηλές τιμές).

• Να αυξηθούν τα επίπεδα της  HDL– χοληστερόλης.

·         Να αντιμετωπισθεί το υπέρβαρο και να αποκτηθεί ένα υγιές σωματικό βάρος, με παράλληλη μείωση του υπερβάλοντος σωματικού λίπους και της περιμέτρου της μέσης.

 

Ο ασθενής με δυλιπιδαιμία μετά το έμφραγμα συμβουλεύεται να αποφεύγει:

• Τηγανητά φαγητά, όπως κρέας ψάρι και κοτόπουλο παναρισμένο, χάμπουργκερ και σάντουιτς με αλλαντικά, μαγιονέζα, ζωικό βούτυρο, τηγανητές πατάτες ή πατάτες με σως, πίτσες με πολλά και λιπαρά αλλαντικά π.χ. μπέϊκον και επιπλέον τυρί, γύρο (ακόμα και από κοτόπουλο) και λαδωμένες πίτες για σουβλάκια, σούπες με βάση το λίπος κρέατος ή με αυγολέμονο, σαλάτες με μαγιονέζα ή άλλες λιπαρές σως, που περιέχουν λίπος αλλά και αλάτι.

Ο ασθενής πρέπει να προτιμάει για τη δίαιτα του:

·                     Κρέατα και λαχανικά ψητά, βραστά, στο γκριλ ή στον ατμό, χωρίς προσθήκη βούτυρου ή σάλτσας, να αποφεύγουν τα ντρέσιγκ, τις σαλάτες με μπέικον, αυγό ή τυρί πλούσιο σε λίπος.

·                     Στον καφέ ή το τσάι να βάζειγάλα με χαμηλά λιπαρά, και όχι κρέμα γάλακτος ή σαντιγύ.

·                     Την επιλογή του φρούτου ή του γλυκού του κουταλιού, από αυτή του επιδόρπιου

·                     Όσον αφορά τα σνακ εκτός σπιτιού είναι σημαντικό να αποφεύγει τα αρτοσεκυάσματα και τις πίτες και να προτιμάει ένα γιαούρτι με/χωρίς φρούτα, μία μπάρα δημητριακών, ένα απλό τόστ με τυρί και λαχανικά και μάυρο ψωμί (όταν είναι εφικτό), 1 κουλούρι Θεσσαλονίκης

 

Ποιες τροφές μπορούν να καταναλώνουν τα άτομα με υπερλιπιδαιμία;

Οι τροφές που επιτρέπεται να καταναλώνουν τα άτομα με υψηλές τιμές χοληστερίνης είναι:

 

1)     Τα προϊόντα αμύλου & δημητριακών πρέπει να είναι όλα ολικής άλεσης ή ακατέργαστα, ώστε να περιέχουν πολλές φυτικές ίνες (π.χ. ψωμί, παξιμάδια & φρυγανιές ολικής άλεσης, ρύζι, πατάτες, ζυμαρικά, δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης, κουάκερ, μούσλι).

2)    Τα όσπρια (φασόλια, ρεβίθια, φάβα, κουκιά, φακές), τα οποία περιέχουν διαλυτές και αδιάλυτες φυτικές ίνες.

3)    Τα λαχανικά (όλα σχεδόν όπως χόρτα, αγκινάρες, αρακάς, σπαράγγια, μελιτζάνες, μπρόκολα, λάχανο, κουνουπίδι, καρότα, κολοκυθάκια, αγγούρι, φασολάκια, μαρούλι, μανιτάρια, πιπεριές, σπανάκι, καλαμπόκι, ντομάτες), προσφέρουν πολύτιμες φυτικές ίνες, αλλά και ιχνοστοιχεία. Ειδικότερα τα λαχανικά της οικογένειας του κουνουπιδιού και του μπρόκολου (που επιστημονικά ονομάζονται κραμβοειδή λαχανικά) όπως και όλα τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για την καρδιά, λόγω της υψηλής αντιοξειδωτικής του δράσης.

4)    Τα φρούτα (όπως τα εσπεριδοειδή-πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέϊπφρουτ, λεμόνια, κίτρα-είναι πλούσια σε βιταμίνη C και έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Ειδική αντιοξειδωτική και καρδιοπροστατευτική δράση φάνηκε πως έχουν ακόμα φρούτα και λαχανικά με έντονο χρώμα όπως το ρόδι, τα μούρα, το σταφύλι, οι φράουλες, οι χρωματιστές πιπεριές. 

5)    Τα λιπαρά ψάρια, π.χ. σκουμπρί, σαρδέλα, σολομός, τσιπούρα, γαύρος, τα οποία αποτελούν πηγή των πολύτιμων ω3 λιπαρών οξέων, τα οποία επίσης έχουν αντιλιπιδιαμική δράση.

6)    Το στήθος από το κοτόπουλο και τη γαλοπούλα (χωρίς το δέρμα, που αποτελεί πηγή κορεσμένου λίπους) και το κουνέλι, καθώς και το χοιρινό ψαρονέφρι αποτελούν καλές πηγές λευκώματος, χωρίς όμως την επιβάρυνση του επιπλέον λίπους.

7)    Το ελαιόλαδο που είναι πηγή βιταμίνης Ε και αντιοξειδωτικών ουσιών, πρέπει πάντα με μέτρο να αποτελεί τη βασική πηγή λίπους στη δίαιτα, σε κάθε μαγειρική παρασκευή.

8)    Οι ξηροί καρποί, και ειδικότερα τα αμύγδαλα, τα καρύδια και τα φουντούκια είναι τροφές συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου αθηρωμάτωσης, έχουν βιταμίνη Ε, ω3 λιπαρά, φυτικές ίνες.

9)    Τα πλήρως ή τα ημιαποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι έως 2%) καθώς και τα τυριά με χαμηλά λιπαρά (π.χ. τυρί cottage, κατίκι Δομοκού, ανθότυρο και χαμηλά σε λιπαρά (light) τυριά του εμπορίου.

10)  Το τσάϊ, το οποίο λόγω των φλαβονοειδών και των κατεχινών που περιέχει μειώνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης εμφράγματος και ασκεί καρδιοπροστατευτική δράση στους ήδη εμφραγματίες.

11)   Τρόφιμα με φυτικές στερόλες και στανόλες. Οι τελευταίες είναι ουσίες που βρίσκονται φυσικά σε τρόφιμα αποκλειστικά φυτικής προέλευσης, όπως είναι το σουσάμι, οι ηλιόσποροι, τα φιστίκια, αμύγδαλα και τα καρύδια, η σόγια, και το πίτουρο, ή σε μαργαρίνες, γάλα, γιαούρτι ή ρόφημα γιαουρτιού στο εμπόριο, εμπλουτισμένα με φυτοστερόλες ή φυτοστανόλες.

 

Προδιαθεσικός παράγοντας Νο3: ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Ο αρρύθμιστος διαβήτης αποτελεί συχνά ένα προδιαθεσικό παράγοντα εμφάνισης εμφράγματος. Ο διαβητικός πρέπει να έχει στόχο:

·                     Την διατήρηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, όσο το δυνατό πιο κοντά

στις φυσιολογικές τιμές.

·                     Την επίτευξη και διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους.

·                     Την πρόληψη  των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπλοκών.

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ: Σήμερα αυτό που είναι κοινά αποδεκτό είναι ότι οι υδατάνθρακες χρειάζονται στον οργανισμό μας, ως πηγή ενέργειας που είναι, και ότι παίζουν καθοριστικό ρόλο στη δίαιτα. Το ποσοστό που συστήνεται από το συνολικό ποσό των προσλαμβανομένων θερμίδων είναι 45-60%, κατά περίπτωση και κυρίως σύνθετοι, αλλά και απλούστεροι σε ποσοστό μέχρι 10% (εκτός βέβαια από την περίπτωση υπέρβαρων ατόμων που απαιτούν υποθερμιδικό διαιτολόγιο για απώλεια βάρους). Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες συστάσεις οι υδατάνθρακες μαζί με τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα πρέπει να δίνουν το 60-70% της συνολικής ενέργειας στο διαβητικό άτομο.

Γενικά,

1) η σουκρόζη (κοινή ζάχαρη) πρέπει να καταναλώνεται σε μικρές ποσότητες και όπως αναφέρθηκε παραπάνω, στα πλαίσια μια γενικά υγιεινής διατροφής,

2) η φρουκτόζη δεν αποτελεί πλέον το καταλληλότερο γλυκαντικό για τους διαβητικούς, αφού, αν και ανεβάζει λιγότερο τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, συμβάλλει  στην αύξηση των λιπιδίων όταν υπερκαταναλωθεί και δίνει τις ίδιες θερμίδες με τη ζάχαρη, και τέλος

3) άλλες ουσίες όπως η σορβιτόλη, η ξυλιτόλη και η μαννιτόλη μπορούν να χρησιμοποιούνται με μέτρο και κατά περίπτωση.

4) Η πρόσληψη φυτικών ινών κρίνεται απαραίτητη αφού έχει βρεθεί ότι πολλές από αυτές παίζουν καθοριστικό ρόλο στη βραδύτερη απορρόφηση της γλυκόζης στο αίμα, στον μεγαλύτερο κορεσμό και στην γρηγορότερη απώλεια σωματικού βάρους.

Συστήνεται καθημερινή πρόσληψη 20-35 γραμμαρίων, διαλυτών και αδιάλυτων, τόσο από φρούτα, όσο από λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης κ.ά. Για τις διαλυτές κυρίως βρέθηκε ότι διαλύονται στο νερό και δημιουργούν στο έντερο μία κολλώδη ουσία, που επιβραδύνει την απορρόφηση της τροφής.

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ-ΛΙΠΟΣ: Από τη στιγμή που η πρωτεΐνη προσφέρει το 10-20% της προσλαμβανόμενης ενέργειας, το υπόλοιπο 80-90% των θερμίδων πρέπει να μοιραστεί ανάμεσα στους υδατάνθρακες και τα λίπη. Από αυτές λοιπόν τις θερμίδες ένα ποσοστό μικρότερο από 10% θα πρέπει να προέλθει από τα κορεσμένα λίπη (λίπος του κρέατος, των γαλακτοκομικών προϊόντων, του ζωικού βουτύρου, της καρύδας), και ένα άλλο ποσοστό 10% από τα πολυακόρεστα λίπη (φυτικά λάδια). Ετσι αφαιρώντας και αυτά τα ποσοστά μένει ένα υπόλοιπο 60-70% για να το προσφέρουν οι υδατάνθρακες και τα μονοακόρεστα λίπη. Το πώς ακριβώς θα κατανεμηθούν αυτές οι θερμίδες εξαρτάται από το συγκεκριμένο άτομο.

Το ποσό του συνολικά προσλαμβανόμενου λίπους  εξαρτάται από το λιπιδαιμικό προφίλ του ασθενούς, καθώς και από τους συγκεκριμένους στόχους που έχουν τεθεί για το σωματικό βάρος. Αν ο διαβητικός έχει φυσιολογικό βάρος και χαμηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα, τότε μπορεί να ακολουθηθούν οι γενικές συστάσεις για την πρόσληψη λίπους στη δίαιτα, που ανέρχεται σε ποσοστό 30%, από το οποίο μέχρι 10 % είναι τα κορεσμένα, μέχρι 10% τα πολυακόρεστα και ένα ποσοστό 10-20% για τα μονοακόρεστα (π.χ. από το ελαιόλαδο).

Όταν τα λιπίδια είναι αυξημένα και κυρίως τα επίπεδα της LDL, τότε συστήνεται η χαμηλότερη πρόσληψη κορεσμένων λιπιδίων σε ποσοστό κάτω από 7% και πρόσληψη χοληστερόλης από τη δίαιτα μικρότερη από 200 mg/ημέρα. Αν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων είναι αυξημένα, συστήνεται η ταυτόχρονη μείωση των κορεσμένων λιπιδίων κάτω από 10% και ο περιορισμός των υδατανθράκων (κυρίως των απλών).

Επίσης σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα πρέπει να καταναλώνουν συχνά λιπαρά ψάρια και άλλες πηγές ω3 λιπαρών οξέων, αφού όπως φάνηκε βελτιώνουν το γλυκαιμικό αλλά και το λιπιδαιμικό έλεγχο των διαβητικών, συμβάλλοντας και στην προστασία της καρδιάς.

Στην περίπτωση βέβαια, που συνυπάρχει παχυσαρκία, συστήνεται η συνολική μείωση του προσλαμβανομένου λίπους μέσα από τη δίαιτα.

Προδιαθεσικός παράγοντας Νο4: ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

Πολλές φορές η εμφάνιση του εμφράγματος συνοδεύει την παχυσαρκία. Αν λοιπόν ο εμφραγματίας είναι υπέρβαροι, είναι σημαντικό το άτομο να αποφασίσει και να βοηθηθεί να αποκτήσει ένα υγιές σωματικό βάρος (ο Δείκτης Μάζας Σώματος = βάρος (kg)/ ύψος στο τετράγωνο (m²) πρέπει να αποκτήσει τιμές μικρότερη ή λίγο πάν από το 25. Αυτό πρέπει να το πετύχει με:

1)     μέτρια και σωστά σχεδιασμένη υποθερμιδική δίαιτα, (και όχι αυτοσχέδια και ακραία διαιτολόγια, που το μόνο που επιτυγχάνουν είναι η απώλεια μυικού ιστού και η ψυχοσωματική εξάντκηση του ατόμου και του μεταβολισμού του.

2)    αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς και

3)    αύξηση της καθημερινής σωματικής άσκησης και δραστηριότητας, μέσα από το περπάτημα, το κολύμπι ή ακόμα και τις δουλειές του σπιτιού. Τουλάχιστον 30-40 λεπτά (συνεχόμενα ή διακεκομμένα) περπάτημα είναι χρήσιμο.

Ο όρος δίαιτα είναι διαφορετικός από την τροποποίηση τρόπου ζωής, δεδομένου ότι η δίαιτα απαιτεί την πιστή τήρηση ενός προγράμματος διατροφής για συγκεκριμένο χρόνο, ενώ το δεύτερο περιλαμβάνει τόσο διατροφικές όσο και αλλαγές συμπεριφοράς, που πρέπει να καθιερωθούν μόνιμα για να μειωθεί το βάρος και να διατηρηθεί η απώλεια.

Οι διαιτητικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σχεδιάζονται έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας (οι θερμίδες που προσλαμβάνονται < θερμίδες που καταναλώνονται) ώστε η ενέργεια που προσλαμβάνεται από τον οργανισμό να είναι χαμηλότερη από τις ενεργειακές ανάγκες του ατόμου.

Οι περισσότεροι οργανισμοί και φορείς όπως είναι το National Heart, Lung και Blood Institute Obesity Education Initiative Expert Panel συστήνουν τη χρήση απλά υποθερμιδικών διαιτολογίων που στοχεύουν σε ένα αρχικό θερμιδικό έλλειμμα ίσο με 500-1000 kcal/d και παρέχουν 1000-1200 kcal/d για τις γυναίκες και 1200-1600 kcal/d για τους άντρες, για να αντιμετωπισθεί η παχυσαρκία. Κατά καιρούς πολλά είναι τα διαιτολόγια που έχουν προταθεί για την αποτελεσματική διαιτητική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Αν και τα περισσότερα από αυτά έχουν σημαντικά βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, σπάνια έχουν εξίσου σημαντικά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και σχεδόν πάντα υπάρχει επανάκτηση του χαμένου βάρους.

Ένα εξατομικευμένο, χαμηλό σε λίπος διαιτολόγιο (με 25-30% των συνολικών θερμίδων από λίπος), που να στηρίζεται στις ενεργειακές ανάγκες του ατόμου, στις διατροφικές του συνήθεις και το οποίο να αποσκοπεί στη σταδιακή και ασφαλή απώλεια βάρους, θεωρείται ως η πιο σωστή, ενδεδειγμένη και υγιεινή επιλογή για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

Το να θέτονται μικροί και εφικτοί στόχοι καθιστά πιο εύκολο, για το άτομο που αντιμετωπίζει το αυξημένο βάρος σώματος, το να βιώσει την επιτυχία μετά την κατάκτηση του πρώτου, αλλά και όλων των επομένων στόχων, στοιχείο που θα το οπλίσει με υπομονή και επιμονή, για να συνεχίσει την προσπάθεια του, μέχρι τέλος. Διάφορες στρατηγικές όπως είναι διατήρηση ενός καθημερινού, προσωπικού αρχείου (self-monitoring record), όπου θα καταγράφονται στοιχεία σχετικά, τόσο με την πρόσληψη τροφής και το ημερήσιο διαιτολόγιο, όσο και στοιχεία για τη μορφή και τη διάρκεια της σωματικής του δραστηριότητας θεωρούνται ιδιαίτερα βοηθητικές. Στην καταγραφή αυτή θα πρέπει ακόμα να περιλαμβάνονται στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν, αλλά και κίνητρα ή λύσεις σε προβλήματα που θα κάνουν την όλη προσπάθεια πιο εύκολη.

 

Προδιαθεσικός παράγοντας Νο5: Η έλλειψη σωματικής άσκησης

Μικρές αλλαγές στη δραστηριότητα, σε καθημερινή βάση μπορούν να βοηθήσουν και στο δυνάμωμα της καρδιάς, αλλά και στην απώλεια του βάρους που είναι απόλυτα χρήσιμη. Οι διεθνείς συστάσεις για τη συχνότητα και το είδος της άσκησης αναφέρονται σε τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας έντασης σωματική άσκηση, 5- 6 φορές την εβδομάδα

 

Ο εμφραγματίας, μετά την αποθεραπεία του και πάντα με τη συμβουλή του γιατρού του πρέπει να εντάξει τη σωματική δραστηριότητα στην καθημερινή του ζωή. Έτσι δίνονται οδηγίες ώστε:

·         Να γίνει πιο δραστήριο/α.

·         Να περιορίσει τις ώρες καθιστικής ζωής μπροστά στην τηλεόραση.

·         Να χρησιμοποιεί τις σκάλες αντί του ανελκυστήρα, όταν αυτό είναι εφικτό.

·         Να βγαίνει για σύντομες βόλτες πριν το πρωινό ή/και μετά το βραδινό.

·         Όταν περπατάει να διατηρεί ένα συγκεκριμένο ρυθμό.

·         Να χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς αντί για τη συνεχή χρήση του αυτοκινήτου.

·         Να πάρουν ένα σκύλο, ώστε να «αναγκάζονται» να το βγάζουν καθημερινά βόλτα.